Với bối cảnh cạnh tranh trong thị trường lao động, phúc lợi cho nhân viên không đơn thuần là phần thưởng nữa, nó còn là chiến lược cạnh tranh của doanh nghiệp FDI.
Nếu các nhà quản lý và chuyên viên nhân sự (HR) muốn thu hút và giữ chân người tài, một mức lương hấp dẫn là chưa đủ. Chính sách phúc lợi tự nguyện chính là chìa khóa tạo nên sự khác biệt của công ty bạn và đối thủ. Nó giúp người lao động xác định đâu mới là điểm đến lý tưởng.
Phúc lợi cho nhân viên – “Chìa khóa vàng” trong quản trị nhân sự hiện đại
Theo Tổ chức Lao động quốc tế (iLO), phúc lợi là “các cơ sở vật chất, dịch vụ và tiện nghi” mà doanh nghiệp mang đến để nhân viên mạnh khỏe, vui vẻ và hăng say cống hiến. Mặc dù định nghĩa này không đóng khung doanh nghiệp FDI phải cung cấp cho nhân viên cụ thể những gì, nhưng hiểu đơn giản phúc lợi không chỉ giúp người lao động sống được với tiền thưởng mà còn sống tốt với sức khỏe tinh thần khỏe mạnh.
Do đó, bên cạnh lương thưởng, một chế độ hỗ trợ hấp dẫn nên có gói bảo hiểm đầy đủ, những buổi kiểm tra sức khỏe miễn phí hay không gian nghỉ trưa thoải mái.
Phân loại phúc lợi cho nhân viên
Phúc lợi bắt buộc: quyền lợi cơ bản ai cũng được hưởng
Đúng như tên gọi, theo Bộ Luật Lao động và Luật Bảo hiểm xã hội của pháp luật Việt Nam và hầu hết các nước trên thế giới, mọi doanh nghiệp (nhà nước hay FDI) đều phải cung cấp cho người lao động loại lợi ích này vì nó là tiêu chuẩn tối thiểu đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần của người lao động.
- Bảo hiểm xã hội gồm 5 loại như trợ cấp ốm đau, thai sản, tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp, hưu trí và chế độ tử tuất.
- Bảo hiểm y tế giúp bạn có tiền khám chữa bệnh khi cần.
- Bảo hiểm thất nghiệp hỗ trợ khi bạn mất việc làm ngoài ý muốn.
Phúc lợi tự nguyện: “điểm cộng” từ công ty
Loại phúc lợi này sẽ khác nhau tùy công ty FDI, chủ yếu muốn xem họ chăm sóc nhân viên hiệu quả đến đâu. Bên dưới là một số loại phổ biến:
Tài chính
Nếu công ty cắt giảm nhân sự, phá sản hay gặp khó khăn, nhân viên vẫn có thể nhận một khoản hỗ trợ tài chính. Một số công ty sẽ thưởng thêm cho nhân viên gắn bó lâu năm khi họ đến tuổi nghỉ hưu.
Sức khỏe tinh thần
Nhiều công ty quan tâm đến đời sống tinh thần của nhân viên sẽ tài trợ gói tập gym, yoga spa, thậm chí là tổ chức các hoạt động thể thao, du lịch để họ được thư giãn sau những ngày làm việc vất vả. Một số nơi sẽ hỗ trợ tiền đi lại, ăn uống hoặc thậm chí là voucher mua sắm.
Thực trạng pháp lý và cơ hội cho doanh nghiệp FDI
Mặc dù pháp luật có những quy định về phúc lợi bắt buộc, nhưng chưa có văn bản pháp luật nào quy định về phúc lợi tự nguyện. Không có khung pháp lý rõ ràng là thách thức cho các công ty FDI trong việc chuẩn hóa các chính sách vì họ thường phải cân bằng giữa việc tuân thủ luật pháp địa phương và duy trì các tiêu chuẩn toàn cầu của công ty mẹ, vốn thường đòi hỏi các chính sách phúc lợi cao hơn. Không cẩn thận, doanh nghiệp có thể bị tranh chấp lao động hoặc bị công nhân khiếu nại.
Tuy nhiên, sự thiếu hụt quy định này cũng mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp FDI linh hoạt thiết kế các gói phúc lợi phù hợp với văn hóa doanh nghiệp và đặc thù ngành nghề. Bạn có thể tận dụng khoảng trống pháp lý để tạo ra các chính sách sáng tạo, vượt xa yêu cầu tối thiểu, tạo lợi thế cạnh tranh trong việc thu hút và giữ chân nhân tài miễn sao đáp ứng các tiêu chuẩn lao động quốc tế của Tổ chức Lao động Quốc tế (iLO).
Làm thế nào để phúc lợi cho nhân viên trở thành công cụ khấu trừ thuế?
Phúc lợi cho nhân viên không chỉ là cách các tổ chức FDI chăm sóc người lao động mà còn là một công cụ hữu hiệu giúp họ giảm thuế. Tuy nhiên, doanh nghiệp phải áp dụng đúng quy định pháp luật. Sau đây là những điều cần lưu ý:
Hiểu rõ phúc lợi cho nhân viên nào được tính
Theo quy định tại khoản 4, Điều 3 Thông tư 25/2018/TT-BTC, chỉ các loại phúc lợi sau mới được khấu trừ thuế:
- Hỗ trợ đám hiếu, hỷ cho nhân viên và gia đình.
- Hỗ trợ tiền khi gia đình gặp thiên tai, tai nạn và bệnh tật.
- Khen thưởng cho con cái nhân viên học giỏi.
- Hỗ trợ chi phí đi lại dịp lễ, Tết.
- Cung cấp chi phí mua bảo hiểm sức khỏe, tai nạn (trừ bảo hiểm nhân thọ hoặc hưu trí tự nguyện).
Lưu ý: Tổng chi phí phúc lợi không được vượt quá một tháng lương bình quân thực tế trong năm của doanh nghiệp.
Đảm bảo giấy tờ đầy đủ
Để được khấu trừ thuế GTGT và tính vào chi phí hợp lý khi nộp thuế TNDN, mọi khoản chi cần hóa đơn, chứng từ hợp pháp. Nếu cần chi 20 triệu đồng trở lên (đã gồm thuế GTGT) trong một lần, bạn phải chuyển khoản qua ngân hàng.
Phục vụ đúng mục đích của phúc lợi
Thuế GTGT chỉ được khấu trừ khi chi phí phúc lợi phục vụ đúng mục đích, không liên quan đến các hoạt động kinh doanh. Bên dưới là một số ví dụ về chi phí phúc lợi:
- Chi phí tổ chức đào tạo kỹ năng cho nhân viên
- Chi phí hỗ trợ nhà ở cho công nhân trong khu công nghiệp
Case study triển khai phúc lợi cho nhân viên của các doanh nghiệp FDI
Từ Netflix đến Google, các doanh nghiệp FDI đều cho thấy sự sáng tạo trong việc cá nhân hóa phúc lợi:
Netflix
Nhân viên Netflix được nghỉ thai sản một năm nhưng vẫn được nhận đầy đủ lương thưởng. Hơn nữa, bạn có thể chọn làm việc bán thời gian hoặc làm việc từ xa cho công ty để dễ dàng chăm sóc bé yêu.
Spotify
Nếu bạn gặp khó khăn trong việc có con, Spotify động viên bằng những hành động thiết thực như sẵn sàng hỗ trợ 100% chi phí thụ tinh trong ống nghiệm và điều trị vô sinh.
Ở Pinterest, bạn được nghỉ thai sản hưởng lương 3 tháng và làm việc với giờ giấc linh hoạt trong 1 tháng. Chưa hết, công ty còn cung cấp dịch vụ tư vấn miễn phí giúp bạn chăm con và cân bằng giữa công việc và gia đình thật suôn sẻ.
CarGurus
CarGurus cho nhân viên nghỉ thai sản hưởng lương 5 tháng, đồng thời họ cũng lo luôn 100% chi phí thuê người trông trẻ để bạn yên tâm đi làm.
Nếu nhân viên đang làm việc ở công ty qua đời, Google sẽ trợ cấp cho gia đình họ (vợ hoặc chồng) 50% lương năm của nhân viên đó, kéo dài suốt 10 năm.
ABB Việt Nam và DKSH
ABB Việt Nam (chuyên về công nghệ điện và tự động hóa) hay DKSH Việt Nam (dịch vụ phát triển thị trường) tài trợ bảo hiểm sức khỏe cho vợ/chồng và con cái của tất cả nhân viên, không phân biệt cấp bậc hay phòng ban.
Prudential Việt Nam
Công ty bảo hiểm này dùng ứng dụng Mychoice để tặng điểm cho nhân viên vào các dịp đặc biệt như sinh nhật, kỷ niệm 5 năm hay 10 năm làm việc hoặc khi tham gia hoạt động nội bộ. Điểm này có thể đổi lấy quà, phiếu mua sắm, hay thậm chí là ưu đãi bảo hiểm cho người thân.
Samsung Việt Nam
Samsung cho nhân viên nghỉ giữa ca thoải mái, cung cấp tới 4 bữa ăn mỗi ngày (sáng, trưa, chiều, tối) kèm món tráng miệng đa dạng, đầy đủ dinh dưỡng.
Xu hướng phúc lợi cho nhân viên 2025
Các công ty FDI, đặc biệt là các doanh nghiệp FDI Nhật rất quan tâm tới việc thu hút nhân tài. Do đó, bạn không thể bỏ qua các xu hướng phúc lợi 2025 đang được các lao động trẻ quan tâm bên dưới:
Chăm sóc sức khỏe toàn diện
Theo VietnamWorks (2023), 85% nhân viên Việt Nam đang phải đối mặt với căng thẳng trong công việc nên công ty cần chú trọng chăm sóc sức khỏe toàn diện cho họ, đặc biệt là sức khỏe tinh thần.
- Mở rộng bảo hiểm y tế và tổ chức khám sức khỏe định kỳ.
- Cung cấp các chương trình hỗ trợ sức khỏe tinh thần.
- Tài trợ chi phí tập gym, yoga hay các hoạt động thể thao để giữ dáng và khỏe mạnh.
- Tư vấn sức khỏe cho từng người.
Phúc lợi linh hoạt
Hầu hết các bạn trẻ Gen Z đều thích làm việc trong môi trường làm việc tự do, thoải mái. Điều này đã được chứng minh trong báo cáo từ Deloitte (2023). Có 67% bạn trẻ Gen Z thích làm việc cho công ty có chính sách phúc lợi linh hoạt. Một số điều trong xu hướng này gồm:
- Nghỉ phép thoải mái theo nhu cầu cá nhân.
- Làm việc từ xa hoặc kết hợp giữa làm việc ở văn phòng và ở nhà.
- Hỗ trợ tài chính cho nhân viên trong những cột mốc quan trọng của cuộc đời như cưới hỏi, sinh con hay mua nhà.
- Trợ cấp đi lại, ăn trưa hoặc gửi trẻ tùy theo mong muốn của từng cá nhân.
Cá nhân hóa phúc lợi
Cá nhân hóa phúc lợi nghĩa là phúc lợi được thiết kế riêng cho từng nhân viên. Ví dụ:
- Nhân viên tự chọn gói phúc lợi phù hợp với mình.
- Gói phúc lợi được điều chỉnh dựa trên độ tuổi, vị trí công việc hay sở thích cá nhân.
- Có nhiều gói bảo hiểm tùy chọn cho nhân viên hơn.
- Công ty hỗ trợ tài chính cho những người có đam mê du lịch, chơi thể thao hay theo đuổi nghệ thuật.
Phúc lợi học tập và phát triển
Nhân viên càng phát triển, họ càng hoàn thành công việc nhanh chóng và xuất sắc hơn. Do đó, phúc lợi này có ích cho cả nhân viên và công ty.
- Hỗ trợ học phí cho các khóa học chuyên môn hoặc lấy chứng chỉ.
- Cấp ngân sách đào tạo cá nhân mỗi năm để ai cũng có cơ hội học hỏi.
- Tổ chức các chương trình mentorship hoặc coaching để kèm cặp nhân viên tận tình.
- Mở cửa cho nhân viên tham gia hội thảo, sự kiện chuyên ngành để mở rộng tầm nhìn.
Phúc lợi xanh
Phúc lợi này gắn với lối sống bền vững, thân thiện với môi trường.
- Hỗ trợ xe đạp, xe điện hoặc phương tiện “xanh” để đi làm.
- Tạo không gian làm việc thoáng đãng, giảm rác thải nhựa.
- Tổ chức các hoạt động CSR vì cộng đồng và môi trường.
- Khuyến khích mọi người tham gia bảo vệ thiên nhiên như trồng cây và dọn rác.
Công nghệ số hóa phúc lợi cho nhân viên
Trong bối cảnh hiện đại hóa, áp dụng công nghệ vào phúc lợi có thể giúp cuộc sống của nhân viên tiện lợi hơn.
- Đơn giản hóa việc đăng ký bảo hiểm, xin nghỉ phép hay theo dõi sức khỏe chỉ với vài cú click chuột.
- Cung cấp ví phúc lợi điện tử để nhân viên dùng linh hoạt hơn.
- Dùng AI gợi ý phúc lợi phù hợp với từng người, đúng kiểu “hiểu bạn muốn gì”.
Nhiều người hiểu lầm phúc lợi cho nhân viên chỉ có lợi cho người lao động và gây thiệt thòi cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, nó không chỉ giúp nhân viên làm việc hiệu quả hơn cho công ty mà còn giúp doanh nghiệp khấu trừ thuế khi theo đúng quy định của pháp luật. Nếu đã hiểu tầm quan trọng của phúc lợi, hãy xây dựng chính sách phúc lợi phù hợp. Trường hợp bạn không biết cách làm, doanh nghiệp có thể tham khảo ý kiến chuyên gia như kmc để tư vấn xây dựng chính sách phúc lợi.
