Thông tư 99/2025/TT-BTC chính thức thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC – 9 điểm nổi bật doanh nghiệp cần biết

do KMC Consulting Company Limited

Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC hướng dẫn Chế độ kế toán doanh nghiệp, chính thức thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC sau hơn 11 năm áp dụng.

Thông tư 99 có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, áp dụng cho năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau 01/01/2026, đánh dấu một bước chuyển đổi toàn diện trong hệ thống kế toán doanh nghiệp Việt Nam.

1. Cập nhật toàn diện chế độ kế toán doanh nghiệp

Thông tư 99/2025/TT-BTC điều chỉnh toàn bộ hệ thống tài khoản, nguyên tắc hạch toán, chứng từ và cách trình bày báo cáo tài chính.

Các quy định mới được xây dựng nhằm tiệm cận Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS) và định hướng hội nhập IFRS, đồng thời phù hợp với xu thế chuyển đổi số trong lĩnh vực kế toán – kiểm toán.

2. Mở rộng phạm vi và thay đổi tư duy kế toán

Nếu Thông tư 200 chỉ tập trung vào hướng dẫn ghi sổ và lập báo cáo tài chính, thì Thông tư 99 mở rộng sang quản trị nội bộ, kiểm soát rủi ro và tự chủ kế toán.

Doanh nghiệp được yêu cầu xây dựng quy chế kế toán nội bộ, đảm bảo tính minh bạch và khả năng tự kiểm soát – hướng đến mô hình kế toán quản trị hiện đại, không chỉ ghi nhận mà còn hỗ trợ ra quyết định tài chính.

3. Quy định linh hoạt hơn về đơn vị tiền tệ trong kế toán

Theo Điều 4–6 của Thông tư 99, Đồng Việt Nam (VND) là đơn vị kế toán mặc định. Tuy nhiên, doanh nghiệp có thể lựa chọn ngoại tệ (USD, EUR...) nếu đáp ứng điều kiện về doanh thu, chi phí và huy động vốn bằng ngoại tệ.

Trường hợp thay đổi đơn vị tiền tệ, doanh nghiệp phải thực hiện tại đầu kỳ kế toán và áp dụng tỷ giá chuyển khoản trung bình của ngân hàng thường giao dịch.

Báo cáo tài chính vẫn bắt buộc nộp bằng VND, bảo đảm tính thống nhất và minh bạch cho hệ thống kế toán quốc gia.

4. Cải cách về tổ chức bộ máy kế toán và đơn vị trực thuộc

Thông tư 99 cho phép phân cấp linh hoạt giữa công ty mẹ, chi nhánh và đơn vị phụ thuộc.

“Doanh nghiệp có thể lựa chọn ghi nhận vốn cấp cho đơn vị trực thuộc là nợ phải trả hoặc vốn chủ sở hữu, đồng thời quyết định việc có hoặc không ghi nhận doanh thu – giá vốn khi luân chuyển nội bộ, và toàn bộ việc này không phụ thuộc vào loại chứng từ sử dụng (hóa đơn hay chứng từ luân chuyển nội bộ).”

Đơn vị trực thuộc có thể lập hoặc không lập báo cáo tài chính riêng, miễn sao doanh nghiệp đảm bảo hợp nhất số liệu đầy đủ.

Điều này giúp các tập đoàn, công ty đa chi nhánh tối ưu quy trình quản trị và hợp nhất báo cáo.

5. Tự do thiết kế chứng từ và hệ thống tài khoản mới

Một điểm đột phá là doanh nghiệp được tự thiết kế mẫu chứng từ kế toán nếu đáp ứng yêu cầu trung thực, dễ kiểm tra và minh bạch.

Khi thay đổi biểu mẫu, doanh nghiệp cần ban hành Quy chế hạch toán nội bộ làm căn cứ áp dụng.
Thông tư cũng tăng cường pháp lý cho chứng từ điện tử, hỗ trợ chuyển đổi số và kế toán online.

Hệ thống tài khoản kế toán (CoA) được chuẩn hóa và gộp lại theo Phụ lục II, bổ sung các tài khoản phản ánh tỷ giá, giao dịch nội bộ, cổ phiếu quỹ, công cụ phái sinh, tiệm cận IFRS – tác động mạnh tới phần mềm kế toán và hệ thống ERP.

6. Báo cáo tài chính – minh bạch và “kể chuyện tài chính”

Bốn loại báo cáo cơ bản vẫn được giữ nguyên, nhưng phần thuyết minh mở rộng đáng kể, yêu cầu trình bày rõ:

  • Căn cứ xác định đơn vị tiền tệ;
  • Ảnh hưởng thay đổi tỷ giá;
  • Các yếu tố hợp nhất và rủi ro tài chính.

Bộ Tài chính định hướng báo cáo tài chính không chỉ thể hiện số liệu mà còn phải phản ánh toàn cảnh hoạt động và sức khỏe tài chính của doanh nghiệp.

7. Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì trước năm 2026

  • Rà soát hệ thống ERP, phần mềm kế toán để cập nhật tài khoản và mẫu báo cáo.
  • Đào tạo đội ngũ kế toán – kiểm toán theo quy định mới.
  • Xây dựng kế hoạch chuyển đổi dữ liệu 2025 → 2026 để đảm bảo tính liên tục.
  • Đánh giá tác động toàn diện của Thông tư 99 đối với quy trình tài chính hiện tại.

Thông tư 99/2025/TT-BTC là cuộc cải tổ toàn diện trong chế độ kế toán doanh nghiệp, chuyển trọng tâm từ “ghi sổ kế toán” sang “quản trị tài chính – kiểm soát rủi ro – hội nhập quốc tế”.
Với tinh thần “Tự chủ – Minh bạch – Hội nhập”, đây là thời điểm doanh nghiệp cần chủ động rà soát và chuẩn bị hệ thống kế toán, sẵn sàng bước vào chuẩn mực kế toán thế hệ mới từ năm 2026.

Nếu bạn cần thêm thông tin chi tiết hoặc dịch vụ tư vấn thuế, vui lòng liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chuyên sâu.

Website: https://kmc.vn/
Hotline: +84 81 489 4789 hoặc +84 91 988 9331
Email: info@kmc.vn