Sơ lược Thông tư 99/2025/TT-BTC 2025 do Bộ Tài chính ban hành có hiệu lực từ 01/01/2026

do KMC Consulting Company Limited

Ngày hiệu lực & phạm vi áp dụng

Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC, có hiệu lực từ 01/01/2026, thay thế hoàn toàn Thông tư 200/2014/TT-BTC – văn bản nền tảng của chế độ kế toán doanh nghiệp suốt hơn 11 năm qua.

Thông tư 99 không chỉ là bản “cập nhật kỹ thuật” mà là cuộc cải tổ toàn diện: từ hệ thống chứng từ, tài khoản kế toán, báo cáo tài chính cho đến quản trị nội bộ và kiểm soát rủi ro – hướng đến chuẩn mực quốc tế (IFRS) và kế toán số.

1. Phạm vi điều chỉnh mở rộng – Từ kế toán tài chính sang kế toán quản trị hiện đại

Điểm đột phá đầu tiên là mở rộng phạm vi điều chỉnh.

Nếu Thông tư 200 chỉ tập trung vào “ghi sổ và lập báo cáo tài chính”, thì Thông tư 99 yêu cầu doanh nghiệp tự xây dựng quy chế quản trị nội bộ, cơ chế kiểm soát kế toán và kiểm soát rủi ro tài chính (Điều 3).

Ý nghĩa thực tế:

  • Kế toán không chỉ ghi nhận nghiệp vụ, mà phải tham gia quản trị tài chính – kiểm soát nội bộ.
  • Doanh nghiệp cần ban hành Quy chế kế toán nội bộ để làm căn cứ vận hành hợp pháp và minh bạch.

2. Quy định mới về đơn vị tiền tệ kế toán – Linh hoạt nhưng chặt chẽ

Thông tư 99 dành hẳn 3 điều (4–6) để quy định về đơn vị tiền tệ trong kế toán:

  • Doanh nghiệp được chọn ngoại tệ (USD, EUR, ...) làm đơn vị kế toán nếu có doanh thu, chi phí, vốn chủ yếu bằng ngoại tệ.
  • Khi thay đổi đơn vị tiền tệ, phải thực hiện tại đầu niên độ kế toán, theo tỷ giá mua – bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng doanh nghiệp thường giao dịch.
  • Báo cáo tài chính nộp cho cơ quan Nhà nước bắt buộc trình bày bằng Đồng Việt Nam, kể cả khi ghi sổ bằng ngoại tệ.

Tác động:

Doanh nghiệp FDI, xuất nhập khẩu, logistics… sẽ thuận lợi hơn khi ghi sổ bằng ngoại tệ, đồng thời đảm bảo đúng quy chuẩn Việt Nam khi báo cáo.

3. Tổ chức bộ máy kế toán – Linh hoạt giữa trụ sở chính và chi nhánh

Điều 7 của Thông tư 99 tạo “bước ngoặt” cho doanh nghiệp có nhiều đơn vị phụ thuộc:

  • Cho phép chi nhánh tự xác định vốn cấp là nợ phải trả hoặc vốn chủ sở hữu.
  • Có thể ghi hoặc không ghi doanh thu nội bộ, tùy mô hình quản trị.
  • Chi nhánh được quyền lập hoặc không lập báo cáo tài chính riêng, miễn báo cáo hợp nhất có đủ dữ liệu.

Lợi ích:

Các tập đoàn, chuỗi hệ thống, doanh nghiệp đa chi nhánh sẽ dễ quản lý, kiểm soát và hợp nhất báo cáo hơn mà vẫn đảm bảo tuân thủ kế toán.

4. Cập nhật mới về chứng từ kế toán và biểu mẫu số hóa

Thông tư 99 cho phép doanh nghiệp tự thiết kế hoặc chỉnh sửa mẫu chứng từ kế toán miễn là đảm bảo:

  • Trung thực, minh bạch, có kiểm soát,
  • Và phải có Quy chế hạch toán nội bộ được ban hành chính thức.

Đặc biệt, chứng từ điện tử được tăng cường tính pháp lý – phù hợp với xu thế chuyển đổi số trong kế toán.

Tác động:

Doanh nghiệp có thể chủ động xây dựng hệ thống kế toán điện tử, ERP, phần mềm kế toán riêng, không còn bị ràng buộc bởi biểu mẫu giấy cũ của Thông tư 200.

5. Hệ thống tài khoản kế toán – Thay đổi toàn diện, tiệm cận IFRS

Đổi tên tài khoản:

Số tài khoản

Tên cũ

Tên mới

112

Tiền gửi ngân hàng

Tiền gửi không kỳ hạn

155

Thành phẩm

Sản phẩm

158

Hàng hóa kho bảo thuế

Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế

2413

Sửa chữa lớn TSCĐ

Sửa chữa, bảo dưỡng định kỳ TSCĐ

242

Chi phí trả trước

Chi phí chờ phân bổ

244

Cầm cố, thế chấp, ký quỹ, ký cược

Ký quỹ, ký cược

3387

Doanh thu chưa thực hiện

Doanh thu chờ phân bổ

4112

Thặng dư vốn cổ phần

Thặng dư vốn

419

Cổ phiếu quỹ

Cổ phiếu mua lại của chính mình

6415

Chi phí bảo hành

Thuế, phí, lệ phí

Bổ sung tài khoản mới:

Số tài khoản

Tên tài khoản

Bậc

1383

Thuế TTĐB của hàng nhập khẩu

2

215

Tài sản sinh học

1

2295

Dự phòng tổn thất tài sản sinh học

2

2414

Nâng cấp, cải tạo TSCĐ

2

332

Phải trả cổ tức, lợi nhuận

1

6275

Thuế, phí, lệ phí

2

82111

Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp

3

82112

Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định về thuế tối thiểu toàn cầu

3

Loại bỏ hàng loạt tài khoản chi tiết:

Các TK con của 111, 112, 113, 121, 153, 155, 156, 211, 213, 421, 611, 441, 466... được gộp hoặc loại bỏ, giúp chuẩn hóa hệ thống tài khoản, giảm trùng lặp, và tiệm cận chuẩn IFRS.

Tác động:

  • Phần mềm kế toán, ERP phải cập nhật danh mục tài khoản mới.
  • Kế toán viên cần đào tạo lại sơ đồ hạch toán và báo cáo để tránh sai sót khi chuyển đổi năm 2026.

6 . Báo cáo tài chính – Chuẩn trình bày mới, minh bạch và hội nhập

Thông tư 99 vẫn giữ 4 loại báo cáo cơ bản nhưng đổi tên như sau:

  • Báo cáo tình hình tài chính (Tên cũ là Bảng cân đối kế toán);
  • Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh;
  • Báo cáo lưu chuyển tiền tệ;
  • Bản Thuyết minh báo cáo tài chính.

Tuy nhiên, yêu cầu mở rộng phần Thuyết minh gồm:

  • Đơn vị tiền tệ sử dụng;
  • Ảnh hưởng tỷ giá hối đoái;
  • Giao dịch nội bộ & hợp nhất;
  • Các rủi ro tài chính (lãi suất, tín dụng, tỷ giá).

Ý nghĩa:

Báo cáo tài chính không chỉ là con số, mà là “câu chuyện tài chính” thể hiện tính minh bạch, năng lực quản trị và rủi ro của doanh nghiệp.

7. Tư tưởng chủ đạo: “Tự chủ – Minh bạch – Hội nhập”

Thông tư 99 thể hiện tư duy mới của Bộ Tài chính:

“Doanh nghiệp được tự chủ hệ thống kế toán, nhưng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính trung thực và minh bạch của thông tin tài chính.”

Hướng tới chuẩn mực IFRS, chuyển đổi số kế toán, và nâng cấp năng lực quản trị tài chính Việt Nam.

Phụ lục kèm theo Thông tư 99/2025/TT-BTC

Phụ lục

Nội dung

Thay đổi nổi bật

Phụ lục 1

Danh mục và biểu mẫu chứng từ kế toán

Cho phép tự thiết kế mẫu

Phụ lục 2

Hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp

Chuẩn hóa, bổ sung, loại bỏ tài khoản

Phụ lục 3

Sổ kế toán (42 mẫu)

Giảm từ 45 còn 42 mẫu

Phụ lục 4

Biểu mẫu Báo cáo tài chính

Kết luận

Thông tư 99/2025/TT-BTC là bước ngoặt lịch sử của kế toán Việt Nam – chuyển từ “ghi sổ” sang “quản trị”, từ “giấy tờ” sang “số hóa”, và từ “chuẩn nội địa” sang “chuẩn quốc tế”.

Doanh nghiệp, kế toán trưởng, phần mềm kế toán và bộ phận kiểm toán phải chuẩn bị ngay từ quý 04/2025 để sẵn sàng chuyển đổi toàn diện vào năm 2026.

Nếu bạn cần thêm thông tin chi tiết hoặc dịch vụ tư vấn thuế liên quan, vui lòng liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chuyên sâu.

Website: https://kmc.vn/
Hotline: +84 81 489 4789 hoặc +84 91 988 9331
Email: info@kmc.vn