Theo tinh thần của Quyết định số 345/QĐ-BTC ban hành vào tháng 3 năm 2020 về lộ trình áp dụng và chuyển đổi từ chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) sang Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế. Tính đến hết năm 2025 sẽ là hết giai đoạn chuyển đổi tự nguyện và các doanh nghiệp bắt buộc phải tuân thủ và thực hiện áp dụng chuẩn mực kế toán theo IFRS. Theo Deloitte, đây không phải là một cuộc cải tiến về kế toán mà là một lộ trình chuyển đổi từ một cơ sở toàn diện của những nguyên tắc kế toán được chấp nhận chung sang một cơ sở khác. 

Chuẩn mực doanh thu

Chuẩn mực doanh thu theo quy định pháp luật

Ghi Nhận Doanh Thu – Chuẩn Mực Doanh Thu

Việc ghi nhận doanh thu theo chuẩn mực doanh thu được quy định tại chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế IFRS 15 và Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 là hướng dẫn nguyên tắc và phương pháp kế toán để ghi nhận doanh thu. Chẳng hạn như định nghĩa về các loại doanh thu, thời điểm ghi nhận doanh thu, phương pháp kế toán doanh thu và thu nhập khác làm cơ sở ghi sổ sách kế toán và lập báo cáo tài chính. 

Việc nắm rõ những điểm giống và khác nhau của chuẩn mực doanh thu theo IFRS 15 và VAS 14 là điều nên biết. Mặc khác, phân biệt được giống và khác nhau sẽ hỗ trợ một phần cho những người làm kế toán, kiểm toán áp dụng hai chuẩn mực này một cách chính xác. 

Sự Giống Nhau Ghi Nhận Doanh Thu Theo Chuẩn Mực IFRS 15 & Theo Chuẩn Mực VAS 14

Sẽ có một số điểm tương đồng khi áp dụng hai chuẩn mực này trong quá trình áp dụng ghi nhận doanh thu. 

  • Tương đồng về nguyên tắc ghi nhận: Tức là cả hai chuẩn mực đều cho phép áp dụng nguyên tắc ghi nhận doanh thu theo giá trị hợp lý của các khoản mà doanh nghiệp có thể nhận được. 
  • Tương đồng về một số điều kiện ghi nhận doanh thu: Tức là việc ghi nhận doanh thu sẽ được thừa nhận khi doanh nghiệp chắc chắn thu được lợi ích kinh tế từ các giao dịch đáng tin cậy. Điều này được thể hiện thông qua các điều kiện ghi nhận doanh thu của các loại doanh thu theo VAS 14 và trong các bước xác định doanh thu theo chuẩn mực IFRS 15.

Sự Khác Nhau Ghi Nhận Doanh Thu Theo Chuẩn Mực IFRS 15 & Theo Chuẩn Mực VAS 14

IFRS 15 xác định doanh thu theo mô hình 5 bước trong khi VAS 14 bằng cách mô tả phương thức xác định doanh thu.

VAS 14 nêu bật phương thức xác định doanh thu bằng giá trị hợp lý của các khoản phải thu. Xác định rõ doanh thu sẽ không bao gồm các khoản chiết khấu thương mại, chiết khấu thanh toán, giảm giá hàng bán và giá trị hàng bán bị trả lại. Và các thông tin có liên quan khác đến việc xác định doanh thu.

IFRS 15 thì lại áp dụng mô hình 5 bước bao gồm:

  • Bước 1: Xác định hợp đồng với khách hàng
  • Bước 2: Xác định nghĩa vụ thực hiện trong hợp đồng
  • Bước 3: Xác định giá giao dịch
  • Bước 4: Phân bổ giá giao dịch cho các nghĩa vụ thực hiện trong hợp đồng
  • Bước 5: Ghi nhận doanh thu khi doanh nghiệp đáp ứng nghĩa vụ thực hiện

Mô hình này cho tất cả các hợp đồng với khách hàng, ngoại trừ các hợp đồng trong phạm vi của:

  • IFRS 16 – Thuê tài sản;
  • IFRS 11 – Công cụ tài chính;
  • IFRS 10 – Báo cáo tài chính hợp nhất;
  • IFRS 11- Thỏa thuận liên doanh;
  • IAS 27 – Báo cáo tài chính riêng;
  • IAS 28 –  Đầu tư vào các công ty liên kết và liên doanh;
  • IFRS 4 – Hợp đồng bảo hiểm.

Vài Điểm Cần Lưu Ý Khi So Sánh IFRS 15 Và VAS 14

Cần phải lưu ý nhiều yếu tố khi thực hiện chuyển đổi và áp dụng chuẩn mực mới. Việc đánh giá các hợp đồng và xác định doanh thu chủ chốt là điều cực kỳ quan trọng. Điều này giúp xác định những điểm khác biệt cơ bản giữa hai chuẩn bị và những tác động tiềm ẩn ảnh hưởng đến báo cáo tài chính. Do đó, việc các doanh nghiệp cử người có chuyên môn để phân tích và đánh giá là điều cần thiết, đặc biệt là đối với những doanh nghiệp có mô hình kinh doanh phức tạp. 

IFRS 15 đòi hỏi doanh nghiệp kỳ công hơn trong việc phân tích và tiếp nhận nguyên tắc ghi nhận doanh thu. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải xây dựng và áp dụng các công cụ tính toán mới và áp dụng quy trình phân bổ phức tạp hơn.

Việc chuyển đổi sang IFRS 15 sẽ là một thách thức, và bên cạnh việc điều chỉnh chính sách và hệ thống kế toán, các kế toán viên vẫn phải lưu tâm đến cách ghi nhận doanh thu. Một số khía cạnh nên lưu ý như là tiêu chí đánh giá, thang đo, sự chênh lệch liên quan đến thời điểm ghi nhận doanh thu giữa thuế và kế toán, thời gian và khả năng đạt được kết quả kinh doanh v.v.

Kết luận

Do vậy, việc so sánh không chỉ đơn thuần là chỉ ra sự khác biệt, mà đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng cả về kiến thức lẫn kỹ năng cùng với sự phối hợp của nhiều phòng, ban trong công ty. 

KMC luôn là đơn vị đồng hành cùng khách hàng. Vui lòng liên hệ với chúng tôi khi có nhu cầu tư vấn.