1. Giới thiệu về Quy chế hạch toán kế toán

Từ ngày 01/01/2026, doanh nghiệp có quyền sửa đổi và bổ sung hệ thống tài khoản kế toán, chứng từ kế toán và sổ kế toán theo hướng dẫn tại Phụ lục I, II, III, IV ban hành kèm theo Thông tư 99/2025/TT-BTC, nhằm phù hợp với đặc điểm hoạt động sản xuất – kinh doanh và yêu cầu quản lý nội bộ.

Để triển khai đúng quy định, doanh nghiệp bắt buộc ban hành Quy chế hạch toán kế toán (hoặc tài liệu tương đương) làm cơ sở pháp lý – nghiệp vụ để thực hiện.

KMC cung cấp dịch vụ tư vấn và thiết lập Quy chế hạch toán kế toán, giúp doanh nghiệp thực hiện đúng quy định, giảm rủi ro kiểm tra thuế và tối ưu quản trị tài chính.

2. Khi nào doanh nghiệp cần ban hành Quy chế hạch toán kế toán?

Doanh nghiệp phải ban hành Quy chế hạch toán kế toán hoặc tài liệu tương đương trong các trường hợp sau:

- Thiết kế hoặc sửa đổi biểu mẫu chứng từ kế toán

    • Khi doanh nghiệp thiết kế mới hoặc điều chỉnh biểu mẫu chứng từ kế toán so với mẫu hướng dẫn tại Phụ lục I, theo khoản 2 Điều 9 Thông tư 99/2025/TT-BTC.

- Sửa đổi hoặc bổ sung hệ thống tài khoản kế toán

    • Bao gồm tên, số hiệu, kết cấu và nội dung phản ánh của các tài khoản kế toán hướng dẫn tại Phụ lục II, theo khoản 2 Điều 11 Thông tư 99.

- Sửa đổi hoặc bổ sung biểu mẫu sổ kế toán

    • Khi doanh nghiệp thay đổi hoặc bổ sung mẫu sổ kế toán so với hướng dẫn tại Phụ lục III, theo khoản 2 Điều 12 Thông tư 99.

- Bổ sung chỉ tiêu Báo cáo tài chính

    • Khi doanh nghiệp thêm các chỉ tiêu mới vào Báo cáo tài chính theo hướng dẫn tại Phụ lục IV, theo khoản 1 Điều 18 Thông tư 99.

- Các trường hợp bổ sung (chi tiết)

    • Áp dụng phương pháp kế toán mới hoặc chuyển đổi chế độ kế toán.
    • Điều chỉnh phân quyền, kiểm soát nội bộ và trách nhiệm hạch toán.
    • Thay đổi cơ cấu tổ chức, mở rộng chi nhánh hoặc sáp nhập/tách doanh nghiệp.

Như vậy, Quy chế hạch toán kế toán là cơ sở pháp lý – nghiệp vụ giúp doanh nghiệp triển khai hệ thống kế toán đồng bộ, tuân thủ Thông tư 99/2025/TT-BTC.

3. Yêu cầu khi xây dựng Quy chế hạch toán kế toán

Khi xây dựng Quy chế hạch toán kế toán, doanh nghiệp phải đảm bảo các yêu cầu pháp lý và nghiệp vụ sau:

- Nêu rõ sự cần thiết của các sửa đổi, bổ sung

    • Mỗi nội dung điều chỉnh phải có căn cứ pháp lý và lý do thực tiễn, giúp minh bạch trong kiểm soát nội bộ và thanh kiểm tra.

- Xác định rõ trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp

    • Doanh nghiệp chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực và đầy đủ của các nội dung đã ban hành.

- Đảm bảo tuân thủ nguyên tắc kế toán đối với tài khoản

    • Các tài khoản sửa đổi/bổ sung phải:
      • Phân loại đúng bản chất kinh tế;
      • Không trùng lặp đối tượng;
      • Tuân thủ các nguyên tắc kế toán Việt Nam;
      • Không làm sai lệch hoặc ảnh hưởng đến chỉ tiêu Báo cáo tài chính (BCTC).

- Đảm bảo tính minh bạch của chứng từ và sổ kế toán

    • Chứng từ sửa đổi phải phản ánh đầy đủ, kịp thời, trung thực, minh bạch, dễ kiểm tra, kiểm soát và đối chiếu tài sản – nguồn vốn.
    • Sổ kế toán (nếu được sửa đổi) cũng phải đảm bảo tính đầy đủ, minh bạch, dễ kiểm tra và đối chiếu, theo khoản 2 Điều 11 Thông tư 99/2025/TT-BTC.

- Hướng dẫn nội bộ và cập nhật định kỳ

    • Quy chế cần hướng dẫn lập báo cáo nội bộ, báo cáo quản trị, bảng cân đối phát sinh.
    • Quy chế phải có kế hoạch cập nhật khi có Thông tư mới hoặc thay đổi luật thuế để doanh nghiệp luôn tuân thủ pháp lý.

4. Lưu ý khi mở mới hoặc điều chỉnh tài khoản kế toán

Theo Thông tư 99/2025/TT-BTC:

- Doanh nghiệp có quyền sửa đổi, bổ sung tài khoản kế toán (tên, số hiệu, kết cấu, nội dung) miễn là không làm sai lệch BCTC và phù hợp với đặc điểm hoạt động, yêu cầu quản lý nội bộ.

So với chế độ cũ (TT 200/2014/TT-BTC)

- Mở tài khoản cấp 2 và cấp 3 không cần sự chấp thuận của Bộ Tài chính.

- Sửa đổi hoặc bổ sung tài khoản cấp 1, cấp 2 đặc thù trước đây phải có văn bản chấp thuận của Bộ Tài chính.

Nguyên tắc thực hiện

- Mở tài khoản mới: phải dựa trên bản chất nghiệp vụ phát sinh, không trùng lặp, dễ đối chiếu với chứng từ và BCTC.

- Sửa đổi tài khoản hiện có: đảm bảo không làm sai lệch số liệu trên BCTC.

- Tài khoản đặc thù: phải hướng dẫn chi tiết phương pháp hạch toán, phân loại và tổng hợp số liệu.

- Kiểm soát rủi ro: mọi thay đổi phải có phê duyệt, lưu hồ sơ và bảng so sánh trước – sau điều chỉnh.

Thông tư 99/2025/TT-BTC đã tăng tính tự chủ cho doanh nghiệp, loại bỏ yêu cầu xin chấp thuận của Bộ Tài chính, giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn trong tổ chức hệ thống kế toán.

5. Dịch vụ tư vấn thiết lập “Quy chế hạch toán kế toán” tại KMC

Để hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ Thông tư 99/2025/TT-BTC và triển khai hệ thống kế toán minh bạch, KMC cung cấp dịch vụ tư vấn thiết lập Quy chế hạch toán kế toán với các bước chuyên nghiệp:

Bước 1: Rà soát hệ thống kế toán hiện hữu

- Đánh giá mức độ tuân thủ quy định pháp luật.

- Xác định các biểu mẫu chứng từ, sổ kế toán và tài khoản cần điều chỉnh.

Bước 2: Xây dựng hoặc chuẩn hóa biểu mẫu kế toán

- Thiết kế chứng từ, sổ sách kế toán phù hợp đặc thù doanh nghiệp và yêu cầu quản lý nội bộ.

- Đảm bảo tính minh bạch, đầy đủ, kịp thời và trung thực theo Luật Kế toán.

Bước 3: Soạn thảo Quy chế hạch toán kế toán

- Hoàn thiện Quy chế với đầy đủ nội dung pháp lý, hướng dẫn hạch toán, kiểm soát nội bộ và cập nhật định kỳ.

- Đảm bảo khả thi, rõ ràng và dễ áp dụng trong thực tế.

Bước 4: Hướng dẫn triển khai tại doanh nghiệp

- Đào tạo bộ phận kế toán về nguyên tắc hạch toán, phân quyền kiểm soát, quy trình ghi nhận nghiệp vụ.

- Hỗ trợ triển khai áp dụng thực tế, giám sát quá trình vận hành.

Bước 5: Đồng hành trong thanh kiểm tra – kiểm toán

- Hỗ trợ doanh nghiệp giải trình, cung cấp hồ sơ pháp lý, đảm bảo kiểm soát rủi ro và tuân thủ pháp luật.

6. Lợi ích khi sử dụng dịch vụ KMC

- Tuân thủ pháp luật 100%: đáp ứng đầy đủ Thông tư 99/2025/TT-BTC và Luật Kế toán.

- Hệ thống kế toán minh bạch: chứng từ, sổ sách, tài khoản được chuẩn hóa, đồng bộ.

- Tối ưu quản trị nội bộ: dễ kiểm tra, kiểm soát và đối chiếu tài sản – nguồn vốn.

- Giảm rủi ro khi thanh kiểm tra thuế: hồ sơ pháp lý đầy đủ, giải trình minh bạch.

- Tiết kiệm thời gian – chi phí: doanh nghiệp không phải tự xây dựng, rà soát, kiểm tra nhiều lần.

7. Liên hệ KMC ngay hôm nay

📞 Liên hệ KMC để được tư vấn thiết lập Quy chế hạch toán kế toán chuẩn pháp lý và tối ưu quản trị nội bộ: [081 489 4789/ info@kmc.vn]

KMC cam kết: Hỗ trợ trọn gói từ rà soát, soạn thảo, triển khai đến đồng hành khi kiểm tra – thanh tra, giúp doanh nghiệp vận hành hệ thống kế toán minh bạch, chính xác và hiệu quả.